Page 16 - Chemia Nowej Ery – Podręcznik do chemii dla klasy 7 szkoły podstawowej

Substancje i ich przemiany

Podobieństwa Metale
i różnice
Jakie właściwości • stały stan skupienia w temperaturze pokojowej (wyjątek: rtęć – ciecz)
mają wspólne? • barwa srebrzystobiała lub srebrzystoszara (wyjątki: np. złoto i miedź)
• połysk metaliczny
Jakimi • kowalność i ciągliwość
właściwościami • dobre przewodnictwo cieplne i elektryczne
się różnią?
• twardość

• temperatura topnienia gęstość

• gęstość (za metale lekkie* uważa się te, d, g
cm3
których gęstość jest mniejsza od 4,5 g , metale ciężkie
cm3 metale lekkie
np. sód i glin; metale ciężkie* to te,
4,5

których gęstość jest większa od 4,5 g ,
cm3
np. żelazo i ołów)

• aktywność chemiczna

* Źródło: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/metale;3939995.html; dostęp 24.03.2023 r.

Czym są stopy metali?

W życiu codziennym rzadko korzysta się z metali w stanie czy-
stym. Najczęściej używane są stopy metali (fot. 33.) – mieszaniny
jednorodne różnych metali stopionych w odpowiednich propor-
cjach. Do stopów dodaje się niekiedy niemetale, np. węgiel, krzem.

Fot. 33. Mosiądz to stop Jakie właściwości mają stopy metali?
miedzi i cynku –
wykonuje się z niego Stopy mają inne właściwości niż ich składniki. Właściwości me-
m.in. instrumenty chaniczne stopu są zazwyczaj lepsze od właściwości metalu bę-
muzyczne. dącego jego głównym składnikiem, a temperatura topnienia sto-
pu jest zwykle niższa od temperatur topnienia metali, z których
ten stop powstał. Dodanie niewielkiej ilości jakiegoś pierwiastka
chemicznego powoduje znaczne zmiany właściwości stopu. Mogą
się zmienić np.: odporność na temperaturę i korozję, twardość,
właściwości magnetyczne i elektryczne.

Dla dociekliwych

Glin jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych pierwiastków
chemicznych w skorupie ziemskiej, a jednak w drugiej połowie XIX wieku
był metalem równie cennym jak złoto. Wynikało to z trudności z jego
otrzymywaniem. W XX wieku glin był powszechnie używany w postaci
stopu o nazwie aluminium. Sztućce i naczynia aluminiowe wycofano
jednak z użycia, gdyż pod wpływem kwaśnych potraw uwalnia się z nich
szkodliwy dla organizmu glin (fot. 34.).

Fot. 34. Unikaj stosowania folii aluminiowej podczas
podgrzewania kwaśnych i mocno przyprawionych potraw.

36